Concrete tribute | #4

Το σημερινό μας project αφορά στην δημιουργία ενός κρεματορίου στα προάστια του Aalst στο Βέλγιο, το οποίο σχεδιάστηκε το 2012 για ένα διεθνή διαγωνισμό, στον οποίο το αρχιτεκτονικό γραφείο κέρδισε τελικά την πρώτη θέση. ​Το κυρίαρχο υλικό στο εγχείρημα αυτό φυσικά είναι το σκυρόδεμα, και χρησιμοποιείται σχεδόν σε κάθε μορφή του.

Την είσοδο προς την καφετέρια κοσμεί ένα μεγάλο έργο τέχνης του Rinus Van de Velde.

Βρισκόμενο στην εξοχή, έξω απ' τον περιφερειακό δρόμο της πόλης αυτής του Βελγίου, το κρεματόριο με αποτύπωμα 74 x 74 m ανακατεύεται με δέντρα και θάμνους που υπογραμμίζουν φυσικά τα όρια του πάρκου που υπάρχει γύρω του. Φτάνοντας την είσοδο, μια αίσθηση ηρεμίας αποπνέεται από την περιοχή και οι επισκέπτες αλλάζουν απευθείας διάθεση.

​Στο βόρειο μέρος, μια λίμνη χρησιμεύει σαν δεξαμενή για το βρόχινο νερό, και κάποιοι παρακείμενοι λόφοι απλώνονται τριγύρω. Στο ανατολικό κομμάτι, έχει στρωθεί ο δρόμος για τις νεκροφόρες, ο οποίος είναι εντελώς κρυμμένος ώστε η θέα να μην ενοχλεί τις οικογένειες κατά την τελετή και να υπάρχει ο δέων για την περίσταση σεβασμός.

Το κρεματόριο αυτό αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα για το πως η αρχιτεκτονική μπορεί να προκαλέσει την άμεση 'μετάβαση' από έναν πολυάσχολο και θορυβώδες κόσμο σε ένα μεταφορικό και ήρεμο περιβάλλον, με τόσο έντονο συναίσθημα να το περικλείει. Στη νοτιοδυτική πλευρά του κτιρίου ανοίγεται ένα αίθριο που λειτουργεί ως μεταβατική ζώνη, για να υποδέχεται τους επισκέπτες και να τους οδηγεί στο εσωτερικό. Ενώ, στο μεταξύ, τα κρεματόρια είναι περιβάλλοντα με πολλή πληροφορία λόγω της ιδιαίτερης λειτουργίας τους, το συγκεκριμένο κτίριο έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να γίνεται κατανοητό μονομιάς. Με την είσοδο λοιπόν στο κρεματόριο, μια σειρά από χώρους διαμορφώνει την φυσική εμπειρία του επισκέπτη, αποτρέποντας την όποια σύγχυση.

Με το ταβάνι στα 6,5 μέτρα, το εσωτερικό του κτιρίου ενιχύει την αίσθηση της απεραντοσύνης, σε συνδυασμό με την ζεστασιά του φυσικού φωτός που βρίσκεται σε αφθονία στο χώρο. Μια μεγάλη οροφή από σκυρόδεμα εκτείνεται σε μια μακρυά αίθουσα όπου το γραφείο της υποδοχής γίνεται άμεσα αισθητό. Αυτό περικλείεται από το φως δύο μεγάλων παραθύρων που βλέπουν σε έναν όμορφα διαμορφωμένο κήπο, ο οποίος φιλοξενεί ένα διακριτικό πέρασμα προς την καφετέρια.

Το κρεματόριο περιλαμβάνει δύο αίθουσες τελετών. Η μεγαλύτερη απ' τις δύο είναι πραγματικά μεγάλων διαστάσεων, και χωράει 600 καθήμενους. Το αρχιτεκτονικό γραφείο φυσικά επιμελήθηκε τα πάντα, από την επίπλωση ως και τη διακόσμηση. Συγκεκριμένα οι πάγκοι των παρεβρισκόμενων μορφοποιήθηκαν με κομψότητα και επενδύθηκαν με δέρμα στην απόχρωση της ώχρας, μιας συνηθισμένης παλέτας για τέτοιους χώρους, με ευθεία αναφορά στην άμμο.

​Η πίσω επιφάνεια γυαλίστηκε και κοιτάει σε ένα αίθριο που συνδέει απευθείας την αίθουσα με το γύρω περιβάλλον. Και οι δύο αίθουσες τελετών διαθέτουν ένα δωμάτιο για την οικογένεια, με μεγαλύτερη ιδιωτικότητα και χώρο για τα συλλυπητήρια. Πίσω τους, υπάρχει επίσης μια περιοχή με πράσινο, μέσω της οποίας φυσικό φως περνάει και προσφέρει λίγη ισορροπία ανάμεσα στην ένταση και την πνευματικότητα των στιγμών που περνούν οι παρευρισκόμενοι.

Δίπλα από τις αίθουσες τελετών, βρίσκονται οι βοηθητικοί χώροι για την διαδικασία της αποτέφρωσης. Οι αρχιτέκτονες επέλεξαν να αφήσουν το σημείο αυτό εμφανές, δημιουργώντας έτσι μια ασυνήθιστη αλλά αποτελεσματική πολικότητα μεταξύ των μηχανών και της ηρεμίας. Το απαλό κίτρινο της άμμου στα έπιπλα χρησιμοποιείται και στους φούρνους και τις καμινάδες που φτάνει ως ένα άνοιγμα -σαν μεγάλος φεγγίτης- και από εκεί διαπερνά το ταβάνι δημιουργώντας μια αίσθηση αξιοπρέπειας και οικειότητας.

Η επιλογή των υλικών καθώς και η επιμονή στη λεπτομέρεια είναι πρωταρχικής σημασίας για την επίτευξη ενός τόσο ήρεμου αποτελέσματος σε έναν τέτοιας λειτουργίας χώρο. Όσον αφορά το εξωτερικό, βασικό υλικό το εμφανές σκυρόδεμα σε πλάκες 2,4 x 1,0 μ. Στο εσωτερικό οι τοίχοι είναι ματ και κατά διαστήματα φτιαγμένοι με κάποια ελαφριά υφή, ενώ το ταβάνι έχει άγριο φινίρισμα για να διατηρείται σε όσο το δυνατόν πιο χαμηλά επίπεδα η ακουστική, κύριο χαρακτηριστικό για κτίρια τέτοιας χρήσης. ​

Το δάπεδο στα ιδιωτικά δωμάτια και την καφετέρια που προαναφέρθηκαν επιστρώθηκε με δρύινο παρκέ, ενώ στους υπόλοιπους χώρους χρησιμοποιήθηκε το υλικό της τσιμεντοκονίας. Εντυπωσιακή και ζωτικής σημασίας είναι, τέλος, η χρήση μαρμάρου σε κάποια σημεία του κτιρίου. Τέτοια είναι, για παράδειγμα, ο πάγκος της υποδοχής, το μπαρ, το αναλόγιο, το κενοτάφιο, καθώς και οι ψηλοί τοίχοι του αιθρίου. ​

Στο Βέλγιο, τα κρεματόρια παραδοσιακά έχουν ένα πιο πολύπλοκο πρόγραμμα λειτουργίας, σε σχέση με άλλες χώρες. Εϊναι χώροι για συνάντηση, φαγητό και επανένωση φίλων και συγκενών. Η μεγάλη προσοχή στο σχεδιασμό ήταν λοιπόν κύριας σημασίας, και το αρχιτεκτονικό γραφείο τα έφερε εις πέρας για ένα αποτέλεσμα καθόλου φλύαρο, αλλά αντιθέτως φιλόξενο και ζεστό. Η ανάγκη για σήμανση έχει σχεδόν εξαληφθεί, λόγω της καλής ροής του χώρου, που διαβάζεται απευθείας και φυσικά. Οι επισκέπτες δε νιώθουν ποτέ χαμένοι, παρά το τεράστιο μέγεθος του κτιρίου. 

Τέλος, το κρεματόριο αυτό είναι μια ωδή στην καθετότητα όντας παράλληλα εντελώς γεωμετρικό και με ισορροπημένες αναλογίες.
Η ηρεμία του, το ευκολοδιάβαστο περιβάλλον του και το ήσυχο τοπίο γύρω του, συνδιαλέγονται για ένα αποτέλεσμα εντελώς γαλήνιο, που δεν υποκύπτει στις συνηθισμένες μορφές τέτοιων χώρων, μα αντιθέτως, το καθιστούν ως μια ​ειρηνική όαση για αναμνήσεις.

S-archetype